بیل بزن؛ نه کلنگ!


یادداشتی به بهانه روز کارمند




من خیلی می‌فهمم؛ خیلی!
شاید باور نکنی اما من حال بچه‌های کارمند را خیلی خوب می‌فهمم. چون خودم بچۀ کارمندم.
مرحوم پدرم کارمند بود. از کارمندی در دانشگاه شیراز شروع کرد و بعد از انقلاب مأمور شد به جهاد سازندگی و بعدها هم زیر مجموعه‌های وزارت کشور و آخر کاری‌ها هم چند مجموعه عمرانی.
الحمدلله بعد از سی و چند سال خدمت، آن‌قدر در کار بازنشستگی‌اش اِن‌قُلت آوردند که حقوق بازنشستگی هم نصیبش نشد و رأی هیئت هم هنگامی به نفعش صادر شد که جان به جان آفرین تسلیم کرده بود و همان شِندِرغاز (چندرغاز) هم برگشت به خزانۀ لایتناهی دولت!
پدرم سال‌های زیادی مدیر بود اما کارمندی را فراموش نکرد. می‌گفت کارمند مثل باغبان است، مدیر هم باید مثل باغبان باشد نه مثل صاحب باغ.
می‌گفت صاحب باغ همان روز اول می‌آید و دیگران کف زمین برایش یک دایرۀ تمیز با گچ می‌کشند و او هم یک ضربۀ کلنگ می‌زند دقیق وسط دایره و با همراهان چای و شیرینی می‌خورند و می‌روند.
از آن‌روز دیگر باغبان است که باید بیل بزند و بیل بزند و بیل بزند تا دانه بشود تِنجه و تنجه نهال و نهال درخچه و درختچه درخت و بار بدهد و میوه بشود.
صاحب باغ هم اگر شد؛ پنجشنبه جمعه‌ای بیاید و تنی به آب بزند و زیر سایه قلیانی چاق کند.
هر چه او لُپش گل بیندازد، این دستش پینه می‌بندد. هرچه قیمت باغ بیشتر، آفتاب‌خوردگی و چین‌چین پشت گردن باغبان بیشتر!
می‌گفت: باغ آخرش مال صاحب باغ است، او باغ را خریده، او هم هر وقت خواست می‌فروشدش به هر که خواست. ولی تو بگرد و ببین تا به‌حال توی هیچ دفترخانه‌ای نام باغبان به عنوان فروشنده باغ نوشته شده؟
باغبان اگر جانش هم برود باغ را نمی‌فروشد.
او نمی‌گفت ولی من حساب کرده ام به ازاء هر بار کلنگ زدن باید میلیون‌ها بار بیل بزنند تا باغ باغ شود.
عکس‌های کلنگ‌زنی را اگر جستجو کنی همه با پاپیون است و گُل و سنبُل. اما عکس‌های بیل‌زنی اگر باشد با عرقِ پیشانی است و پینۀ دست و خونِ دِل و شُل و گِل.
پدر نمی‌گفت اما من چون خیلی می‌فهمیدم؛ فهمیدم که ابزار باغبان شرافت است و شرافت خیلی گران است.
خودم بارها دیدم که صاحب باغ‌ها یا دیگران می‌خواستند شرافت پدرم را بخرند اما او نفروخت.
آخرین بار که توی باغ دیدمش گفت: بابا جان؛ قیمت سَرِ تَر، کَفَنِ خُشک است. ارزان‌تر بفروشی ضرر کرده‌ای!

کارمند باغبان است و بیل شرافت او.

روزت مبارک ای کارمند شریف.

•