نخستین جلسه از کارگاه «سازمان داستانمند» با تمرکز بر پیشگیری از فرسودگی شغلی، روز ۳۰ آذر ۱۴۰۴ با حضور مدیران و کارکنان شرکت گاز منطقه ۵ خط انتقال خنج برگزار شد. این کارگاه با هماهنگی دفتر گسترش پژوهش و آموزش فارس و با تدریس مهدی میرعظیمی، ایدهپرداز و مجری طرح «سازمان داستانمند» برگزار شد.
در این نشست، مفهوم فرسودگی شغلی یا خستگی مزمن شغلی بهعنوان حالتی از خستگی جسمی، روانی و عاطفی معرفی شد که در نتیجه استرسهای مداوم و طولانیمدت در محیط کار شکل میگیرد. در این کارگاه تأکید شد که فشار بیش از حد کاری، نبود تعادل میان کار و زندگی شخصی، احساس نداشتن کنترل بر فرآیندهای کاری و فقدان حمایت مدیریتی و سازمانی، از مهمترین عوامل بروز فرسودگی شغلی هستند.
همچنین به علائم این پدیده از جمله احساس خستگی دائمی، بیتفاوتی نسبت به کار، کاهش انگیزه، افت بهرهوری و بروز مشکلات جسمی مانند سردرد و اختلالات خواب اشاره شد و نقش آگاهی سازمانی در شناسایی زودهنگام این نشانهها مورد تأکید قرار گرفت.
نقش داستان در پیشگیری از فرسودگی شغلی
در ادامه کارگاه، نقش داستان در پیشگیری و کاهش فرسودگی شغلی مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش، داستانگویی و روایتگری بهعنوان ابزاری مؤثر برای کاهش استرس و بازیابی معنا در تجربه کاری معرفی شد. به گفته میرعظیمی، داستانها با ایجاد فضایی برای فاصله گرفتن از فشارهای روزمره، به افراد کمک میکنند تا مسائل خود را از زاویهای تازه ببینند و احساساتشان را به شکلی سالمتر پردازش کنند.
ایجاد آرامش ذهنی، تقویت همدلی و ارتباط عاطفی، کاهش استرس، پرورش تفکر خلاق و افزایش انگیزه و الهامپذیری، از جمله کارکردهای داستان در مواجهه با فرسودگی شغلی عنوان شد. در این چارچوب، تأکید شد که سازمانها میتوانند با توجه به روایتهای فردی کارکنان و ایجاد فضایی برای شنیده شدن این داستانها، نقش مؤثری در حفظ سلامت روان و انگیزه نیروی انسانی ایفا کنند.
در پایان این نشست، به اهمیت نقش مدیران در پیشگیری از فرسودگی شغلی اشاره شد و بر ضرورت توجه مدیران به روایتهای کاری، دغدغهها و تجربه زیسته کارکنان تأکید شد.
سازمان داستانمند و عارضه یابی داستان سازمان
طرح سازمان داستانمند با تکیه بر اصول داستانسرایی سازمانی، به سازمانها کمک میکند تا با شناسایی و همراستاسازی روایتهای فردی، هویت مشترک، انگیزه پایدار و مسیری روشن برای رشد و توسعه ایجاد کنند؛ مسیری که در آن، هر عضو سازمان خود را بخشی مؤثر از یک داستان هدفمند و معنادار میداند.
عارضهیابی داستان سازمان یکی از بخشهای کلیدی طرح «سازمان داستانمند» است که با هدف شناسایی روایتهای پنهان و آشکار در زندگی سازمان انجام میشود. در این رویکرد، بررسی میشود که هر فرد چه داستانی از نقش خود، ارتباطش با دیگران و تجربه حضورش در سازمان روایت میکند و این روایتها در کجا با هدف و مسیر کلان سازمان همراستا یا دچار گسست شدهاند. عارضهیابی داستان سازمان، با آشکار کردن این نقاط پیوند و گسست، به مدیران کمک میکند تا ریشه بسیاری از چالشهای انگیزشی، ارتباطی و فرسودگی شغلی را شناسایی کرده و زمینه شکلگیری روایتی مشترک، معنادار و الهامبخش را در سازمان فراهم کنند.
گفتنی است دومین جلسه این کارگاه با عنوان «سازمان داستانمند؛ سازمان انگیزهمند» روز ۷ دی ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد و به بررسی ارتباط انگیزه، داستانهای فردی و هویت سازمانی اختصاص دارد.